1. Không phải mọi trường hợp đầu méo đều cần dùng mũ

Đầu méo/đầu bẹt ở trẻ sơ sinh có nhiều mức độ khác nhau. Một số bé chỉ thay đổi nhẹ về hình dạng đầu, có thể cải thiện bằng cách thay đổi tư thế ngủ, tăng tummy time hoặc vật lý trị liệu nhẹ. Những trường hợp này không nhất thiết phải dùng mũ chỉnh hình.

Vì vậy, yếu tố quan trọng nhất là đánh giá đúng mức độ biến dạng hộp sọ, thay vì áp dụng can thiệp theo trào lưu hoặc theo kinh nghiệm truyền miệng.

2. Khi nào không cần sử dụng mũ chỉnh hình?

Nhìn chung, bé có thể không cần mũ nếu:

• Mức độ biến dạng nhẹ, chưa ảnh hưởng cấu trúc thẩm mỹ tổng thể.

• Bé dưới 3 tháng và đáp ứng tốt với can thiệp tư thế sớm.

• Khả năng vận động tiến triển tốt, bé bắt đầu xoay đầu linh hoạt.

• Không có các yếu tố nguy cơ như xoay ưu thế một bên quá nặng, cổ cứng hoặc tiền sử can thiệp chậm

Trong các trường hợp này, bác sĩ/chuyên gia PHCN thường ưu tiên quản lý tư thế + bài tập hỗ trợ trước khi cân nhắc mũ.

3. Khi nào mũ chỉnh hình trở thành lựa chọn nên cân nhắc?

Mũ chỉnh hình được khuyến nghị khi:

• Bé bị méo vừa đến nặng, rõ rệt khi nhìn từ trên xuống hoặc từ phía sau.

• Bé đã được hướng dẫn thay đổi tư thế nhưng không cải thiện sau nhiều tuần.

• Bé trên 3-5 tháng tuổi, giai đoạn mà các biện pháp tư thế không còn hiệu quả như trước.

• Có dấu hiệu không cân đối giữa hai bên hộp sọ (chiều rộng – chiều dài – độ đối xứng).

• Biến dạng có nguy cơ ảnh hưởng thẩm mỹ lâu dài.

Khi rơi vào nhóm này, mũ chỉnh hình trở thành phương pháp hỗ trợ nhanh, hiệu quả, và mang lại kết quả rõ rệt hơn so với chỉ áp dụng tư thế.

4. Vì sao không thể tự đánh giá bằng mắt thường?

Nhiều phụ huynh cho rằng “nhìn vẫn bình thường”, nhưng hình dạng hộp sọ không thể đánh giá chính xác chỉ bằng quan sát. Một số bé trông “không quá lệch” nhưng lại có tỷ lệ méo cao khi đo bằng 3D hoặc thước chuyên dụng.

Ngược lại, có bé nhìn méo nhưng thực tế mức độ lại nhẹ và không cần mũ.

Vì vậy, để tránh can thiệp không cần thiết hoặc bỏ lỡ thời điểm vàng, phụ huynh nên cho bé:

• Đo và đánh giá bằng thang điểm quốc tế (như CVA, CVAI…)

• Khám chuyên gia Phục hồi chức năng hoặc chấn thương chỉnh hình nhi.

5. Mũ chỉnh hình không dành cho “mọi bé”, nhưng là giải pháp tối ưu cho các trường hợp phù hợp

Mục tiêu của mũ chỉnh hình không phải là tạo ra gương mặt tròn hoàn hảo mà là:

• Hỗ trợ điều chỉnh đúng các bất cân đối.

• Rút ngắn thời gian cải thiện.

• Giảm nguy cơ biến dạng cố định khi bé lớn.

Điều quan trọng nhất là đánh giá chính xác, can thiệp đúng lúc và chọn phương pháp phù hợp nhất cho từng bé – không lạm dụng, cũng không trì hoãn.