1. Biến dạng hộp sọ ở trẻ sơ sinh – tình trạng phổ biến nhưng không nên chủ quan

Trong những tháng đầu đời, hộp sọ của trẻ còn rất mềm và linh hoạt. Các mảnh xương sọ được nối với nhau bằng những khe hở (gọi là khớp sọ), giúp não bộ có không gian phát triển. Chính vì vậy, nếu trẻ thường xuyên nằm nghiêng hoặc ngửa về một phía, vùng đầu chịu áp lực lâu ngày có thể bị bẹt hoặc lệch.

Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp đầu méo hay bẹt đều lành tính. Có những bé bị dính khớp sọ sớm, tức là một hoặc nhiều khớp sọ bị đóng lại bất thường trước thời điểm phát triển hoàn thiện, khiến đầu biến dạng cố định và không thể tự cải thiện nếu không can thiệp y khoa.

2. Biến dạng hộp sọ do tư thế là gì?

Biến dạng do tư thế (Positional Plagiocephaly / Brachycephaly) là tình trạng đầu bé bị méo, bẹt hoặc ngắn do tác động cơ học từ bên ngoài, như:

• Nằm nghiêng hoặc nằm ngửa một tư thế quá lâu

• Cổ bé yếu, hay quay đầu về một phía

• Trẻ sinh non, hộp sọ mềm và dễ biến dạng

• Song thai hoặc đa thai khiến bé bị chèn ép trong bụng mẹ
  

Đặc điểm dễ nhận biết:

• Hộp sọ vẫn mềm, có thể thay đổi hình dạng theo thời gian.

• Không kèm theo triệu chứng bất thường ở mặt, mắt, hoặc phát triển thần kinh.

• Khi sờ, cha mẹ có thể cảm nhận đầu phẳng ở một bên, nhưng vòng đầu vẫn tăng đều theo tháng tuổi.

• Thường cải thiện tốt bằng thay đổi tư thế, vật lý trị liệu hoặc đeo mũ chỉnh hình HANI Helmet nếu phát hiện sớm.

3. Dính khớp sọ sớm – tình trạng nghiêm trọng cần được chẩn đoán chuyên sâu

Dính khớp sọ sớm (Craniosynostosis) là hiện tượng một hoặc nhiều khớp sọ bị liền sớm bất thường, làm cản trở sự phát triển của hộp sọ. Khi não bộ tiếp tục phát triển, phần xương bị dính không giãn nở được, khiến đầu bị méo cứng, không cân đối, và có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não nếu không điều trị.

Dấu hiệu nhận biết:

• Đầu méo hoặc dài bất thường, nhưng vùng bị méo rất cứng, không thay đổi theo thời gian.

• Đường khớp sọ nổi gồ hoặc không sờ thấy khe khớp sọ mềm.

• Vòng đầu tăng chậm hoặc dừng lại sớm so với chuẩn phát triển.

• Có thể đi kèm biểu hiện bất thường ở mắt, trán, mặt (mắt lệch, trán nhô, một bên mặt nhỏ hơn bên kia).

• Xác định bằng chẩn đoán hình ảnh (CT, X-quang, hoặc scan 3D).

Trường hợp này không thể cải thiện bằng tư thế hoặc mũ chỉnh hình, mà cần phẫu thuật can thiệp để mở rộng hộp sọ.

4. Cách phân biệt hai dạng biến dạng hộp sọ

Tiêu chí	Biến dạng do tư thế	Dính khớp sọ sớm
Nguyên nhân	Áp lực cơ học bên ngoài (nằm lệch, cổ yếu, sinh non)	Khớp sọ liền sớm bất thường
Độ mềm của hộp sọ	Mềm, có thể thay đổi hình dạng	Cứng, cố định, không thay đổi
Đường khớp sọ	Vẫn sờ thấy khe khớp mềm	Mất khe khớp, nổi gồ hoặc liền hẳn
Vòng đầu phát triển	Tăng đều theo tháng tuổi	Tăng chậm hoặc ngừng sớm
Cải thiện bằng thay đổi tư thế	Có, đặc biệt khi phát hiện sớm	Không cải thiện
Phương pháp điều trị	Tư thế, vật lý trị liệu, mũ chỉnh hình	Phẫu thuật mở khớp sọ

5. Khi nào cha mẹ nên cho bé đi kiểm tra hình dạng đầu?

Cha mẹ nên đưa bé đến cơ sở chuyên khoa thần kinh – chỉnh hình nhi hoặc trung tâm mũ chỉnh hình Hani Helmet khi nhận thấy:

• Đầu bé méo, bẹt hoặc dài bất thường không cải thiện sau vài tuần thay đổi tư thế.

• Một bên trán hoặc mặt nhô rõ hơn bên còn lại.

• Vòng đầu tăng chậm, bé có biểu hiện lạ khi nhìn hoặc di chuyển đầu.

• Nghi ngờ dính khớp sọ sớm hoặc muốn được scan 3D để đánh giá chính xác mức độ biến dạng.

6. Hani Helmet – giải pháp chỉnh hình an toàn cho biến dạng đầu do tư thế

Với các trường hợp biến dạng đầu do tư thế, HANI Helmet là giải pháp y học không xâm lấn được chứng minh lâm sàng hơn 10 năm tại Hàn Quốc. Mũ được thiết kế riêng theo dữ liệu scan 3D của từng bé, tạo khoảng trống cho vùng đầu phẳng phát triển tự nhiên và áp lực nhẹ lên vùng nhô để đưa đầu về hình dạng cân đối.

Mỗi bé được theo dõi định kỳ và điều chỉnh mũ trong suốt quá trình can thiệp, giúp đạt hiệu quả tối ưu chỉ sau 4–6 tháng đeo.

7. Kết luận

Hiểu rõ sự khác biệt giữa biến dạng hộp sọ do tư thế và dính khớp sọ sớm giúp cha mẹ chủ động phát hiện và lựa chọn phương pháp can thiệp phù hợp cho con.
Với biến dạng do tư thế, can thiệp sớm bằng mũ chỉnh hình HANI Helmet sẽ mang lại kết quả rõ rệt, giúp bé có hình dạng đầu tròn cân đối và phát triển khỏe mạnh.
Ngược lại, với dính khớp sọ sớm, việc chẩn đoán kịp thời và phẫu thuật đúng thời điểm là chìa khóa để đảm bảo não bộ và hình thể của trẻ phát triển bình thường.